Hạ thổ thức rang là quá trình làm nguội hay còn gọi là “khử hoả” các loại đậu và ngũ cốc được rang trên bếp củi. Đậu và ngũ cốc sau khi sao vàng trên bếp củi sẽ tích tụ năng lượng dương từ lửa, có thể làm nóng gan thận nếu nạp vào cơ thể. Vì vậy, chúng phải trải qua bước hạ thổ để khử đi tính dương “quá mức” bên trong. 
Trong dân gian, có 5 cách “hạ thổ” được áp dụng phổ biến. Mỗi cách sẽ có ưu và nhược điểm khác nhau, cùng Lý Phong tìm hiểu kỹ hơn trong bài viết này nhé!

Hạ thổ thức rang là thuật ngữ quen thuộc của đông y. Rang đậu và ngũ cốc trên bếp củi là phương pháp chế biến đơn giản để giữ lại chất dinh dưỡng tối đa. 
“Hạ” là đặt xuống và “thổ” là đất. Hiểu theo nghĩa đen là đặt đậu và ngũ cốc vừa được rang xong xuống mặt đất để làm nguội. Làm nguội ở đây không chỉ nói về nhiệt độ mà còn nói về sự trung hoà tính âm - dương. Trong quá trình rang, sức nóng của ngọn lửa giúp đậu và ngũ cốc chín dần, thế nhưng ở giai đoạn này chúng cũng sinh ra một năng lượng dương do bị ảnh hưởng của lửa, cái này gọi “hư hoả”, tên gọi của dân gian là khí độc. 
Dấu hiệu cho biết đậu và ngũ cốc đã bị “hư hoả” nặng là khi uống trà gạo lứt hoặc bột ngũ cốc sẽ cảm giác bị nóng cổ, càng uống lại càng khát. Có người hiểu về điều này nên thường lược bỏ nước đầu khi chế biến. Thế nhưng, “hư hoả” tồn tại ở bên trong của đậu và ngũ cốc, nước chỉ làm dịu bên ngoài. Chỉ có “hạ thổ” đúng cách mới giúp đậu và ngũ cốc quân bình tính âm và dương hiệu quả.

Theo các tài liệu của đông y, mục đích của “hạ thổ thức rang” thực chất là: 

Khi đã hiểu rõ mục đích và nguyên nhân vì sao phải “hạ thổ thức rang”, chúng ta cùng tìm hiểu các phương pháp “hạ thổ” có thể thực hiện tại nhà.

Hạ thổ không có có nghĩa đặt trực tiếp đậu và ngũ cốc đã rang xuống dưới đất. “Hạ thổ” như này vừa khó thu lại thành phẩm, vừa mất vệ sinh. Bạn có thể làm giảm nhiệt độ của đậu và ngũ cốc bằng cách đặt trên các vật dụng sau đây:

Mâm nhôm là vật dụng mà dường như bếp nhà của gia đình Việt nào cũng có. Chúng là mặt phẳng nên dễ trải đều và có thể chứa các loại ngũ cốc có kích thước bé như vừng… Cách làm này nhanh đơn giản và ai cũng thực hiện được.
Tuy nhiên, cho đậu hoặc ngũ cốc vừa rang xong xuống mâm chỉ khử được ít tính dương. Mặt nhôm dày và chất liệu kim loại làm cản trở hơi đất bốc lên. Như vậy tính nóng, háo nước vẫn còn tồn tại bên trong đậu và ngũ cốc. Nước trong đậu và ngũ cốc cũng sẽ bốc hơi nhanh hơn, hương thơm cũng thế khiến đậu và ngũ cốc cũng nhanh bị hôi. 

Như đã nhắc đến ở trên, dù bạn chọn nền đất bằng phẳng thì vẫn bị nhược điểm là kém vệ sinh và có khi uế khí trên mặt đất còn thẩm thấu ngược vào bên trong đậu và ngũ cốc. Chất lượng hạt và ngũ cốc rang thành phẩm chất lượng thấp. Tuy nhiên, cách làm này lại có thể khử được một phần “hư hoả” bên trong đậu và ngũ cốc rang. 

Đây cũng là một cách làm phổ biến vì khá tiện lợi và dễ thực hiện và khử được một phần nhỏ khí hư. Nhưng cách làm này khiến đậu và ngũ cốc dễ bị hôi sau một thời gian ngắn, bởi vì 80% “hư hoả” vẫn còn tồn tại bên trong và nước bị hút ẩm ngược do phủ kín khăn. Bạn có thể thực hiện cách làm này nếu dùng trong khoảng 1 tuần.

Cho vào nồi gang và phủ kín khăn được đánh giá là khử gần toàn bộ “hư hỏa” của đậu và ngũ cốc rang. Cách thực hiện cũng nhanh và đơn giản. Đặc biệt, “hạ thổ” như này còn giữ được hương thơm và vị ngọt dịu của đậu và ngũ cốc. Tuy nhiên, phủ kín khăn nhằm giảm tốc độ bay hơi của hơi nước lại khiến đậu và ngũ cốc bị hút ẩm ngược và nhanh hôi hơn bình thường.

Đây là cách “hạ thổ” được các chuyên gia thực dưỡng khuyến khích thực hiện nhất. Nồi đất không chỉ khử “hư hoả” hiệu quả, thức rang khô nhanh hơn mà còn hút ẩm tốt, có thể bảo quản và sử dụng trong thời gian dài. Hương vị nguyên bản hoà cùng mùi thơm phức khi rang trên bếp củi được giữ lại trọn vẹn, thơm ngon bổ dưỡng.
Ngoài ra, giá trị của cách làm này không phải là sử dụng nồi đất mà là đặc điểm “không tráng men”. Để tăng tính thẩm mỹ, các dụng cụ nhà bếp bằng đất hiện nay đều được tráng qua một lớp men. Tuy nhiên, nồi đất không tráng men mới mang tính âm cao, có thể “hạ thổ” mà vẫn giữ lại chất dinh dưỡng và giảm tính dương tối đa.

Xem thêm: Trà gạo lứt rang Lý Phong được sao trên bếp củi và “hạ thổ” theo phương pháp này.
Trong 5 phương pháp, 3 cách trên đúng nghĩa là “hạ thổ”, giá trị không cao. Cách 4 và 5 là 2 cách nên thực hiện để vừa “hạ thổ thức rang” vừa giữ nguyên dưỡng chất và hương thơm.
Tóm lại, “hạ thổ thức rang” là một phương pháp chế biến đậu và ngũ cốc trong chế độ thực dưỡng. Thực hiện đúng cách chúng sẽ là nguồn cung cấp khoáng chất, chất xơ và vitamin có lợi trong việc bảo vệ sức khỏe hệ tiêu hoá, tim mạch và cung cấp năng lượng. Hy vọng các thông tin trong bài đã giúp bạn hiểu rõ “hạ thổ thức rang” là gì. Theo dõi lyphong.vn để cập nhật các thông tin về chế độ thực dưỡng. Cần mua trà gạo lứt rang, bột ngũ cốc hoặc trà bình minh, liên hệ ngay Lý Phong qua hotline 093.2186.600 hoặc Email sales@lyphong.vn.